۱. نقد اسطوره‌ها: تخریب با لبخند
نیچه در این اثر نه با خشونت، بلکه با کنایه و طنز، بت‌های فکری تاریخ را نشانه می‌گیرد. او می‌گوید برخی از ایده‌ها چون «حقیقت محض» یا «اخلاق مطلق» قرن‌ها بدون چون‌وچرا پرستیده شده‌اند. اما این بت‌ها پوسیده‌اند و زمان شکستن آن‌ها فرارسیده است. نیچه پیشنهاد نمی‌دهد که بجای این بت‌ها، بت‌های جدید بسازیم؛ بلکه می‌خواهد انسان جسارت زیستن بی‌پناه را داشته باشد. او نمی‌خواهد آموزگار اخلاق باشد، بلکه می‌خواهد چشم‌ها را باز کند.
زبان او نیش‌دار اما موسیقایی‌ست: چکش او می‌نوازد، نه می‌شکند.

۲. انسان بیمار: چگونه ضعف، فضیلت شد؟
به باور نیچه، تمدن اخلاقی ما محصول بیماری‌ست؛ انسانی که از قدرت و غریزه می‌ترسد، فضیلت را در اطاعت می‌جوید. این انسان بیمار، ترس خود را در لفافه‌ی اخلاق می‌پیچد و آن را بر جهان تحمیل می‌کند. در نتیجه، شور زندگی سرکوب می‌شود و انسان به موجودی گناهکار بدل می‌شود. نیچه این اخلاق را «اخلاق بردگان» می‌نامد. او می‌گوید: باید اخلاق را از ریشه نقد کنیم؛ نه با معیار دین یا فلسفه، بلکه با زندگی، با نیروی آفرینش.

۳. بازگشت به زندگی: بدن، غرایز، اکنون
در تقابل با آنچه فلاسفه و عارفان تجلیل کرده‌اند، نیچه بازگشت به بدن، غرایز، و اکنون را تجویز می‌کند. او به انسان یادآوری می‌کند که خانه‌اش در آسمان نیست. باید زمین را خانه گرفت. بدن دشمن نیست، راه شناخت است. غریزه، نه نیرویی شیطانی، بلکه نشان حیات است. نیچه با نگاهی شاعرانه می‌نویسد: ما فرزندان زمینیم، و باید بی‌شرمانه و پرغرور، زندگی را در آغوش بگیریم.

۴. دشمنان اندیشه: سقراط، کانت، واگنر
نیچه نه‌تنها بت‌های اخلاقی، بلکه شخصیت‌های تاریخی را نیز نقد می‌کند. او سقراط را نماد انکار زندگی و کانت را فیلسوفی می‌داند که با عقل‌گرایی خشک، شور را نابود کرد. حتی واگنر – دوست سابقش – را به‌خاطر تمایلش به احساسات‌گرایی بیمارگونه مورد انتقاد قرار می‌دهد. نیچه معتقد است این افراد دروغ را به لباس حقیقت پوشاندند. او خواهان «فیلسوف آینده» است؛ کسی که نه بنده عقل است و نه برده اخلاق – بلکه خالق ارزش‌های نو.

۵. وارونه‌سازی ارزش‌ها: سلاح ضعیفان
نیچه باور دارد ارزش‌های رایج مانند «تواضع»، «فروتنی» و «گذشت» توسط ضعیفان برای سلطه بر قوی‌ترها اختراع شده‌اند. آن‌ها با این روش، قدرت را سرکوب می‌کنند و میل به برتری را گناه می‌شمارند. این وارونه‌سازی به تمدنی بیمار انجامیده که از توان تهی شده است. نیچه هشدار می‌دهد: اگر این وارونگی ادامه یابد، انسان سقوط خواهد کرد. راه نجات، بازگرداندن ارزش‌هایی‌ست که زندگی را می‌ستایند، نه می‌نکوهند.

۶. نیچه و آینده: چکش برای ساختن
در پایان کتاب، نیچه نمی‌خواهد تنها ویرانگر باشد. او به‌دنبال خلق چشم‌اندازی نو برای انسان آینده است. این انسان باید آزاد از اسارت ارزش‌های کهن باشد، اما درعین‌حال مسئول ارزش‌آفرینی باشد. او باید بتواند در جهانی بدون معنا، معنا بیافریند. این انسان، هنرمندِ زندگی است: کسی که با چکش نیچه، نه برای تخریب، بلکه برای ساختن موسیقی ارزش‌ها می‌کوبد. نیچه او را «ابر انسان» می‌نامد – و این کتاب، آوای آغاز آن است.